Nu maatschappelijk verantwoord ondernemen bovenaan de agenda staat van alle bedrijfsonderdelen kunnen inkopers niet achterblijven: de afdeling is bij uitstek gepositioneerd om de positieve impact van een bedrijf te vergroten. Een gesprek met Franchesca Laclé en Maxime Fakkeldij, beiden procurement consultant bij EPSA Netherlands, over de belangrijkste voordelen van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI).
In de hedendaagse samenleving wordt steeds meer van bedrijven verwacht dat zij zich niet uitsluitend richten op het realiseren van zo hoog mogelijke kwartaalcijfers. Alles wat ze doen heeft impact op de wereld en daarom is het belangrijk dat wordt gekeken hoe negatieve impact kan worden geminimaliseerd en zoveel mogelijk positieve impact wordt gemaakt.
Hierbij moet ook voorbij de muren van de eigen organisatie worden gekeken. Zo is het essentieel om ook aandacht te hebben voor bedrijven waarmee wordt samengewerkt: zetten zij zich ook in voor een betere wereld of schaden ze deze juist? Hierbij is een centrale rol weggelegd voor de inkoopafdeling. Waar deze traditioneel vooral bezig is zo goedkoop en goed mogelijk in te kopen, is het tegenwoordig ook belangrijk om de leveranciers te beoordelen op hun bijdrage aan de maatschappij.
Als voorbeeld wijst ze op de duurzame aanbesteding van wegwerkzaamheden van Rijkswaterstaat. “RWS wil in 50 jaar tijd de uitstoot van 9.000 ton CO2 verminderen en €22 miljoen besparen door in de aanbesteding de voorkeur te geven aan leveranciers die aan de CO2-uitstoot vermindering werken. Ze hebben hierbij gebruik gemaakt van de MKI, een milieukostenindicator die de milieu-impact van een product uitdrukt in euro’s.”
Ook was er de ‘IKEA textile take-back service’, een pilotproject waarin klanten de kans kregen om kleding of textiel in te leveren zodat deze hergebruikt, gerepareerd of gerecycled kon worden. “Na 12 maanden was de schadelijke koolstofemissie met 20 ton verminderd door hergebruik in plaats van nieuwe productie”, aldus Laclé.
Beter imago
Naast het feit dat duurzaam inkopen een belangrijke bijdrage kan leveren aan de bescherming van onze leefwereld, biedt het ook directe voordelen aan de organisatie zelf. Denk bijvoorbeeld aan imagoverbetering. “Een reputatie kan tot wel 80% van de waarde van een bedrijf bepalen en kan nieuwe stakeholders, medewerkers en klanten aantrekken”, geeft Maxime Fakkeldij aan.
“In 2018 wilde volgens het Global Corporate Sustainability-rapport 90% van de consumenten dat bedrijven meer voor sociale kwesties en het milieu staan”, licht ze toe. “Recent onderzoek van The Sustainable Recruiter laat zien dat 37,2% van de respondenten bewust kiest voor een duurzame werkgever. Berenschot concludeerde dat 89% van de respondenten duurzaamheid ziet als een manier om de organisatie toekomstbestendig te maken en tevens onderscheidend te zijn ten opzichte van bedrijven die MVO minder hoog in het vaandel hebben staan.”
Minder risico
Ook kunnen bedrijven door maatschappelijk verantwoord in te kopen juridische risico’s aanzienlijk beperken. Laclé: “De resultaten van een wijdverspreide enquête van het internationale Procurement Leaders-netwerk laten zien dat potentiële juridische risico’s een belangrijke reden zijn voor het treffen van duurzaamheidsmaatregelen. Risico’s als moderne slavernij, belastingontduiking en corruptie worden vermeden door een duurzame bedrijfsstrategie.
“Neem bijvoorbeeld Vattenfall”, vult Fakkeldij aan. “Dit energiebedrijf treedt streng op tegen zijn kolenleveranciers Drummond en Glencore in Colombia. Door maatregelen te stellen voor wat betreft mensenrechten en de milieusituatie vermijdt Vattenfall potentiële juridische risico’s en imagoschade. Strikte naleving van sociale verantwoordelijkheden en duurzame initiatieven leidde bij Vattenfall zelfs tot het stellen van een ultimatum: als de leveranciers zich hier niet aan houden, stoppen ze met de inkoop van Colombiaanse kolen.”
"Het effectief toepassen van environment sustainable governance kan helpen de stijgende bedrijfskosten te bestrijden."
Beter voor de wereld én de business
Dergelijke voorbeelden laten volgens Fakkeldij zien dat een betere wereld en goede financiële resultaten vaak juist hand in hand gaan: “De perceptie is dat duurzame en circulaire producten voor de consument maar ook voor de producerende organisatie meer geld kosten dan niet-duurzame producten. Onderzoek bewijst keer op keer het tegendeel.”
“Volgens McKinsey kan duurzaam beleggen de bedrijfswinst met wel 60% beïnvloeden”, licht Laclé toe. “Het effectief toepassen van environment sustainable governance – oftewel ESG – kan helpen de stijgende bedrijfskosten, zoals stijgende grondstofkosten, te bestrijden. Bij ESG wordt door private equity-bedrijven gezocht naar de balans tussen financiële resultaten, sociale belangen en het milieu. McKinsey concludeert dat juist de bedrijven met de sterkste ‘duurzame strategieën’ de hoogste financiële resultaten behaalden.”
Fakkeldij: “Een ander voorbeeld is de bouw van een nieuw hoofdkantoor van Land Rover in Plymouth City. De gemeente bepaalde dat de automaker milieuvoordelen moest gaan aantonen en circulaire inkoop moest gaan toepassen bij de bouw van het nieuwe hoofdkantoor. Door hergebruik van gerecyclede materialen en afvalvermindering heeft Land Rover €2 miljoen euro bespaard op een begroting van €27 miljoen.”
MVI implementeren
Om de vele vruchten van MVI te plukken is het wel belangrijk om de inkoopbenadering zorgvuldig te implementeren. “Daarbij is het ten eerste cruciaal om het topmanagement en de budgethouders te overtuigen van duurzaamheidsinitiatieven”, geeft Laclé aan. “Mocht een organisatie al een MVO-beleid hebben, dan komt dit goed van pas. De inkoopafdeling kan op basis hiervan een MVI-beleid en strategie creëren en hier vervolgens het inkoopproces aan koppelen.
Ook moet inkoop een andere rol aannemen. Laclé: “De inkoopafdeling moet de drijvende en motiverende factor worden: stap dus af van een beperkt adviserende rol. Interne afstemming tussen inkoop en de business en samenwerking met externe partijen zijn randvoorwaarden voor een geslaagd MVI-traject: de inkoper speelt hierin een centrale rol. Overtuig de business van eventuele investeringen om zowel op korte als lange termijn impact te maken.”
"Maatschappelijke impact maken is geen individuele taak, daarvoor is een succesvolle samenwerking tussen alle ketenpartners noodzakelijk."
De kracht van de inkoopfunctie
Daarbij vormt de inkoopafdeling ook de spil binnen de zo belangrijke samenwerking met andere partijen. “Zorg dat leveranciers zich als externe stakeholders tevens committeren aan het MVI-beleid van jouw organisatie”, legt Fakkeldij uit. “Maatschappelijke impact maken is geen individuele taak, daarvoor is een succesvolle samenwerking tussen alle ketenpartners noodzakelijk.”
Binnen sommige organisaties lijkt een inkoopafdeling waar MVI centraal staat misschien nog ver weg, maar ook daar kunnen inkoopprofessional al stappen zetten. Laclé: “Kijk bijvoorbeeld eens kritisch naar het voorraadbeheer en optimaliseer de inkomende goederenstroom door heel gericht demand management toe te passen. Met een aangepaste planning kan bovendien het transport wellicht verminderd worden. Nog grotere stappen kunnen worden gezet bij het overwegen van de verandering van verbruiksgoederen naar gebruiksgoederen: duurzame goederen die meerdere keren kunnen worden ingezet.”
“De positie waarin de inkoopfunctie zich in veel gevallen bevindt creëert mogelijkheden om maatschappelijke impact te maken en zo het imago van de organisatie te behouden of zelfs te verbeteren”, voegt Fakkeldij toe. “Deze centrale positie biedt een enorme kans voor de inkoopprofessionals. Gebruik deze kans om MVI intern op de agenda te zetten en waar mogelijk de samenwerking met leveranciers te intensiveren door bijvoorbeeld duurzame targets te stellen of te zorgen voor volledige ketentransparantie. Kortom: wees je bewust van de kracht van de inkoopfunctie.”
